Sociëteit De Witte, Den Haag

Sociëteit De Witte Den Haag, bestaat dat nog?

De Nieuwe of Littéraire Sociëteit De Witte werd als ‘Nieuwe of Littéraire Sociëteit’ opgericht in 1802 en neemt al ruim twee eeuwen lang een markante positie in het Haagse sociale leven in. 'De Witte' is gehuisvest in een monumentaal pand aan het Plein naast het beroemde Mauritshuis en het Binnenhof.

Pleingebouw Sociëteit De Witte 

In de volksmond kreeg de Sociëteit de naam De Witte vanwege haar eerste gebouw aan de noordzijde van het Plein, dat een witte voorgevel had. Daar stichtten 114 overwegend jonge notabelen de nieuwe vereniging voor gezellig verkeer en geoorloofde uithuizigheid op de benedenverdieping van een koffiehuis. Nieuw, omdat het vanwege politieke ontwikkelingen eigenlijk om een heroprichting ging. Littérair als voorwendsel om te ontkomen aan de vergaande beperkingen die in de Franse tijd bestonden ten aanzien van verenigingen. De term ‘De Witte’ werd pas in 1950 officieel aan de naam van de Sociëteit toegevoegd.

De Witte is als een traditionele herensociëteit begonnen, maar sedert mei 1998 kunnen dames ook een volledig lidmaatschap met stemrecht verkrijgen. Het aantal damesleden bedraagt nu ruim zeshonderd. Het ledenbestand van De Witte is voornamelijk afkomstig uit de ambtenarij, het bedrijfsleven, de vrije beroepen, de universitaire en militaire wereld, de diplomatieke dienst, internationale organisaties en vestigingen van buitenlandse bedrijven in 's-Gravenhage.

Geschiedenis van 'De Witte' 

De Sociëteit, die in 1782 op de benedenverdieping van een koffiehuis aan de noordzijde van het Plein gevestigd was, kreeg vanwege het snel groeiende ledental al spoedig ruimtegebrek. Vanaf 1820 werden eerst de twee aangrenzende panden ter uitbreiding aangekocht. In de loop van de tijd zijn alle panden aan de noordzijde van het Plein in het bezit van de Sociëteit gekomen. In drie fasen heeft het gebouw zijn huidige omvang gekregen:

Fase I: In 1870 besloot men de drie panden waarin de Sociëteit toen gehuisvest was te slopen en tot nieuwbouw over te gaan. Nog in hetzelfde jaar verrees een ruim sociëteitsgebouw naar ontwerp van architect C. Outshoorn.

In 1875 werd het pand van Sociëteit de Witte aan het Plein afgebroken en vervangen door een nieuw onderkomen op de hoek van het Plein en de Lange Houtstraat. Tijdens de bouw daarvan, die maar zes maanden duurde, vonden de leden onderdak in deze houten barak op het Plein:

Sociëteit de Witte

Fase II: In 1900 werd het gebouw uitgebreid met een nieuwe vleugel naar ontwerp van architect J. Mutters jr. Het interieur van dit nieuwe deel werd eveneens naar zijn ontwerp in Jugendstil uitgevoerd.  De beide panden naast de Witte werden in 1902 afgebroken om een nieuwe vleugel aan de sociëteit toe te voegen:

Sociëteit de Witte op het Plein in 1900.

De Nieuwe of Littéraire Sociëteit De Witte in 1906. De gevelwand beslaat nog niet de hele Pleinzijde. Op de hoek van de Korte Vijverberg staan nog twee huizen.

De Sociëteit De Witte op het Plein ca. 1915:

Fase III: In 1930 werd de laatste uitbreiding aan de zijde van het Mauritshuis gerealiseerd in Art Decostijl naar ontwerp van architect J. Limburg. Het gebouw kreeg toen een symmetrische voorgevel, die de gehele noordzijde van het Plein beslaat met een veelhoekige afronding aan de zijde van de Korte Vijverberg. Zowel in- als uitwendig onderging het gebouw in 1930 een versobering, waarbij het uitbundige Jugendstil-interieur vervangen werd door een interieur in de sobere Art Decostijl.

Het Plein in 1930. Met zicht op de Sociëteit de Witte,en rechts op het Departement van Buitenlandse Zaken. De panden op de hoek van de Korte Vijverberg zijn nog niet bij de Witte getrokken. Dat gebeurde in 1932:

In 1932/1933 kwam de laatste uitbreiding van de Nieuwe of Littéraire Societeit De Witte aan het Plein, de aanbouw op de hoek van de Korte Vijvderberg. Deze uitbreiding werd als ronde hoek gebouwd speciaal op verzoek van de HTM, zodat de tramrails in een eenvoudige bocht zou lopen.Tot 1942 was het Plein het tramnetknooppunt van Den Haag:

De Nieuwe of Littéraire Sociëteit De Witte op het Plein bij avond.Het gebouw kwam in drie fasen gereed, 1875, 1902 en 1933. Met de eigen vlag in top:

De zogenoemde Grote Conversatie Zaal van Sociëteit De Witte op het Plein, die sedert de ingebruikneming in 1875 geheel ongewijzigd is gebleven:

Sociëteit de Witte Grote Conversatie Zaal

De Witte is een besloten vereniging, waarbij uitsluitend particulieren een lidmaatschap kunnen verkrijgen. Het lidmaatschap staat open voor personen (M/V), die de leeftijd van achttien jaar hebben bereikt. Het lidmaatschap van De Witte is onderverdeeld in verschillende categorieën, welke worden beschreven bij de aanmeldformulieren. 

Meer informatie op: https://www.societeitdewitte.nl/